Hadrianus’ gedenkschriften

Trahit sua quemque voluptas

Ieder wordt geleid, aangetrokken door hetgeen waarin hij genoegen schept.
Een mens z’n zin is een mens z’n leven.

Marguerite Yourcenar laat keizer Hadrianus in Hadrianus’ Gedenkschriften het volgende zeggen:

Trahit sua quemque voluptas.

Aan ieder zijn neiging: aan ieder zijn doel ook, zijn eerzucht zo men wil, zijn geheimste smaak en zijn helderst ideaal. Het mijne was besloten in het woord schoonheid, zo moeilijk te omschrijven, in weerwil van alle klaarblijkelijkheden van de zinnen en de ogen. Dit ten slotte bescheiden ideaal zou vaak genoeg benaderd zijn als de mensen een weinig energie die zij aan domme en wrede werken besteden, in zijn dienst stelden; een gelukkige kans heeft mij vergund, het in deze laatste kwarteeuw voor een deel te verwezenlijken. Arrianus van Nicomedia, een der beste geesten van deze tijd, brengt mij gaarne de schone versregels in herinnering waarin de oude Terpander het Spartaans ideaal in drie woorden heeft vastgelegd: Kracht, Recht, de Muzen. De kracht was onderaan, strengheid zonder welke er geen schoonheid, flinkheid zonder welke er geen recht is. Het recht was evenwicht tussen de delen, het geheel van de evenredige proporties dat door geen enkele ovemaat in gevaar mag worden gebracht. Kracht en Recht waren slechts een welgestemd speeltuig in handen van de Muzen. Alle gebrek, alle ruwheid moesten verboden worden als evenzovele schendingen van het schone lichaam der mensheid. Iedere onbillijkheid was een valse toon die in de harmonie der sferen vermeden moest worden.”

Nog enkele citaten uit dit voortreffelijke boek vol wijsheid:

“En op die manier, met een mengeling van zorgvuldig saamgestemde terughouding en durf, onderwerping en opstand, van uiterste veeleisendheid en voorzichtig toegeven, heb ik mijzelf ten slotte aanvaard.”

“Wat mij betreft, ik heb de vrijheid meer gezocht dan de macht, en deze slechts omdat zij voor een deel de vrijheid begunstigde.”

“Men heeft ongelijk door te vroeg gelijk te hebben.”

“Zodra een ding mij tegenstond, maakte ik er een onderwerp van studie van; ik dwong mij behendig er een reden tot vreugde aan te ontlenen.”

“Ieder van ons heeft meer deugden dan men gelooft, maar alleen het succes stelt ze in het licht.”

– Marguerite Yourcenar